En alweer is het de VPRO. Smaakmakende televisie. Stof om na te denken. Beeld en geluid waar je echt beter van wordt.
Zondagavond was de eerste uitzending van Himmlers hersens heten Heydrich. De Franse auteur Laurent Binet heeft zeven (…) jaar geleden een – zeg maar gerust raar en vreemd – boek geschreven onder de titel HhhH. U raadt het al: Himmlers hersens heten Heydrich. Maar die afkorting mocht de VPRO voor haar serie niet gebruiken. Kinderachtig, op z’n minst. Want ik denk zo maar dat dat boek wel wat promotie kan gebruiken. Er wordt gesproken over een “bestseller”, maar ik heb al het alweer enkele jaren geleden voor vijf of zes kwartjes of zoiets gekocht in de ramsj op een Boekenfestijn. Niet dat ik er al in was begonnen, hoor. Het nodigde nog niet helemaal uit, met alles wat er eveneens nog ongelezen in diezelfde kasten staat. Maar door mijn aankoop destijds was ik wel extra benieuwd naar deze nieuwe serie.
En daar heb ik om te beginnen ademloos naar zitten kijken en luisteren. Feiten, alleen maar feiten. Maar op een zeer bijzondere manier aan elkaar gepraat en gemonteerd, met een levensechte Reinhard Heydrich in de persoon van acteur Detlef Bothe. Ik zou zeggen: niet van echt te onderscheiden. En daar begint het al mee, een levensechte Reinhard Heydrich, die in vol ornaat door de straten van Berlijn loopt, een taxi neemt en zelfs op zijn smartphone een boos telefoontje krijgt van Hermann Göring. Hoezo, verwarrend? Dit is een briljante collage van geschiedenis, toneel, film en vertelkunst.
Als in het onderwijs zo het volledige geschiedenisaanbod zou worden opgediend, zaten de klassen altijd vol en kon iedereen leren van zijn of haar eigen historie. En zouden ze allemaal zeggen: goh, als ik dat had geweten, zou ik het nu heel anders hebben aangepakt… De lessen die de geschiedenis ons leert, worden daarentegen nu niet getrokken. Saai en achterhaald. Maar daardoor ook schijnt niemand raar op te kijken van die bijna marcherende Heydrich in het huidige straatbeeld. Zijn smetteloze uniform, inclusief die pet, is toch echt dat van een hooggeplaatste nazi. Gek genoeg – gek genoeg? – krijgt hij nu praktisch geen enkele aandacht (en dat is niet geënsceneerd).
Dat is een mooi bruggetje naar het volgende programma, zelfde avond, meteen aansluitend en natuurlijk opnieuw van de VPRO. Tegenlicht. Over de carrière van “het meisje” van Helmuth Kohl. Jawel, Frau Merkel. Ook al informatief, alhoewel ik weinig nieuws heb gehoord. Ik ga haar (relatieve) ethische leiderschap in ieder geval steeds meer waarderen, ondanks die uitglijder met ‘Wir schaffen das…’. Maar wat iemand als Julia Schramm allemaal over en vooral ook rondom “Die Angela” kwijt mocht, maakte deze uitzending onderscheidend fascinerend. Schramm is zogenaamd een politica van Die Linke, waar ze eerst vond dat ze de Piratenpartei Deutschland moest steunen. Ook schrijft ze het een en ander, vooral ook over Angela Merkel. Dat is er natuurlijk ook de reden van dat ze hier werd opgevoerd.
Jong en geleerd. De wijsheid in pacht. Julia Schramm weet dus altijd alles beter dan anderen. Gescheiden. IJdel en mobiel. Dat laatste op ieder terrein. Altijd en overal.
Zie mij, vrouw van de wereld. Gefundeerde kritiek op mijn functioneren is niet meer dan spannend. Dat stimuleert mij om vooral door te gaan, niet om na te denken of, al is het maar voor even, stil te staan.
Ik heb het (dus) gemaakt, want anders zou ik niet zoveel belangstelling krijgen. Daarom ook kan ik mij alles permitteren, in ieder geval alles wat ik van Merkel wil vinden, en van Trump en van wie dan ook. En waar dan ook. Want ik weet het. Toch? Ja, maar dan ga je twijfelen. En twijfel is nooit goed. Je vindt wat en je gaat ervoor.
Even kijken wat anderen vinden…
Ja, zie je wel: ik heb gelijk. Want al mijn vrienden denken er zo over.
Zij doen hetzelfde.
De nieuwe generatie. Met een tekort aan kennis van de geschiedenis heb je geen toekomst. Dan weet je niet wat er gebeurt. Dat vond ik eigenlijk nog het meest veelzeggend van deze televisieavond. Dat is ook de toegevoegde waarde van Himmlers hersens.
(Nog even snel gekeken naar de kijkcijfers. Himmlers hersens… zit op 330.000, met een kijkdichtheid van 2,3. Tegenlicht komt überhaupt niet in de staatjes voor, waar Boer zoekt vrouw zondagavond bijna 4 miljoen kijkers had, met een kijkdichtheid van 24,5. We leren (het) dus niet, en dat sluit weer mooi aan bij werkelijk alles dat Julia Schramm heeft laten zien en horen.)
Ton Westphal + No Nonsense ++ 