Dan heb je het niet over regen en kou. Dan ervaar je warmte. Eén volk, één land, één cultuur. Op een stukje in het noordoosten na.
De republiek Ierland bestaat 100 jaar. Dat is meteen het antwoord op de vraag waarom er zo weinig uitgebreide, echt grote bossen bestaan op dit toch zo groene eiland. Het Verenigd Koninkrijk, zeg maar gerust “Engeland” heeft die allemaal gekapt. Deze grote overheerser heeft dat relatief kleine eiland, terwijl er toch een wilde zee tussen zit, geëxploiteerd in een mate waar de honden geen brood van lustten. Daarom begrijp ik bijvoorbeeld nog steeds niet waarom de kerktoren van “mijn” dorp op het Ierse platteland nog altijd, tot op de dag van vandaag, de Big Ben nabootst. Dezelfde deeldeuntjes die je in Londen kunt horen, ieder kwartier. Maar Londen, dat is toch de vijand? Dat zijn toch andere mensen? Arrogant en dominant? Die vinden ons, Ieren, toch maar gewoon eenvoudige boeren? Dom en katholiek? Jawel, dat klopt allemaal. Dat verzin ik niet even, dat is hier de overwegende gedachte, al dan niet onder de oppervlakte. En ik begrijp die gevoelens.
Ongelofelijk, hoe de Britten hier hebben huisgehouden. Niet alleen de bossen vernietigd, maar (bijna) ook de cultuur. De taal, het geloof, de autonomie, de politiek, de literatuur. En nog kunnen ze geen afstand doen, die verdomde Britten. Ze houden nog altijd een stuk in het noorden van Ierland bezet, dat we, bijna naïef, Noord-Ierland noemen. Maar dat is dus een volwaardig onderdeel van dat Verenigde Koninkrijk. Queen Elizabeth II in plaats van Michael Higgins, de gekozen President van Ierland. Zo blijft dat kleine eiland nog altijd verdeeld. In letterlijk honderd jaar is er nog steeds geen echte oplossing voor gevonden, het blijft schuren en etteren. Arrogant en dominant, het is eerder opgemerkt.
Gelukkig zijn er nog maar betrekkelijk weinig onlusten, maar dat wil niet zeggen dat er geen onrust meer is. Bezoek Belfast. Loop een stevig stukje vanaf het centrum naar het westen en ga Falls Road af. Heb je echt geen ‘black cab’ voor nodig. Verbaas je over de ‘murals’, de imponerende muurschilderingen die de geschiedenis van overheersing, bezetting en opstand in beeld brengen. Tot en met vandaag. Vrijheid, hoop en wederopstanding, vaak op een poëtische manier in beeld gebracht. Verbaas je ook over de muur die je ziet als je sommige straten die uitkomen op Falls Road, rechts inkijkt. Je bent in West-Europa, democratieën onder elkaar, beide in de Europese Unie. Maar er staat een hoge en dikke muur die nog in gebruik is. Er zijn grote, bedreigende poorten. Die staan weliswaar open, maar toch. Loop er eens doorheen, en je bent in een ander land. Bittere armoe, maar wel met de grootste flatscreens in die armzalige, kleine en lage arbeidershuisjes. Een onaangename ‘look and feel’. Nog even doorlopen dan maar. En zo sta je op de Shankill Road. Ook daar hebben ze die murals. Dat is ook een manier van tegen elkaar opbieden. Het lijkt zo onschuldig, maar niets is minder waar. Weg is die poëzie van de andere kant. Wel: (be-)dreiging, militair, offensief. Wij Zijn De Baas. Loop die weg dan maar weer snel terug naar het centrum, waar vervolgens niets meer aan de hand lijkt te zijn.
Honderd jaar zelfstandig. Het wordt tamelijk ingetogen gevierd. Je leest een stukje in de krant, er is een bescheiden televisieserie. Alles heeft een oorzaak. Jammer. Zo’n bijzondere mijlpaal, maar ook zo’n broze vrede. Jaren geleden heb ik Tony Blair eens horen zeggen dat hij de situatie in Noord-Ierland nergens ter wereld meer kan uitleggen. Je verwacht zoiets in Midden-Amerika, voor mijn part in delen van Azië en natuurlijk ook in het Midden-Oosten. Maar het gebeurt hier om de hoek.
Ooit waren er acht miljoen Ieren. Toen kwam de hongersnood, waar u hier dankzij Wikipedia een treffend stukje over kunt lezen. Overigens blijft Ierland een land van emigranten. Amerika (Boston), Canada en Australië. En vooruit, ook Engeland en Schotland (Celtic). Maar in de afgelopen kerstperiode kwamen er niet minder dan ruim een half miljoen jonge Ieren terug naar hun ouders, hun opa’s en hun oma’s. Een half miljoen. Op een bevolking van nog geen vijf miljoen mensen. Soms voor enkele dagen vanuit Perth Australië, zoals bij mijn buren. Dan heb je het niet over regen en kou. Dan ervaar je warmte. Eén volk, één land, één cultuur. Op een stukje in het noordoosten na.
Tradities, niet alleen de Ieren koesteren ze. Liefdevol en ingetogen, om welke reden dan ook.
Op Flickr, zie de plaatjes plaatjes aan uw rechterhand, heb ik zojuist een paar foto’s geplaatst die onder meer precies verbeelden wat ik bedoel met “die verdomde Britten”. Ga terug naar je eigen eiland, zo zeg ik als een bijna echte Ier.
Ton Westphal + No Nonsense ++ 