Dit jaar was het dus het verre noordwesten van Europa, mijn rafelige randen-reis. Maar ik kom er amper aan toe om daarover een tweede stukkie te schrijven. En dat terwijl deze blog oorspronkelijk daarvoor was bedoeld. Reisverhalen, en proberen te duiden wat je ziet. John Steinbeck, weet u nog wel? Hoe ligt Europa er bij? Maar er zijn iedere keer maar weer hoogoplopende actualiteiten die mijn aandacht vragen, ook voor deze blog. Mijn god, wat gebeurt er toch allemaal?
Het gekke is dat dat nu, net als met mijn Oslo-verhaal, toch weer mooi bij elkaar komt. Dan hoeft het één het ander niet uit te sluiten. Dan blog je toch over hetzelfde. Dan is het een reisverhaal in de toekomst.
Dit keer was Siebe thuisgebleven. Maar Milia wilde graag een keertje mee, omdat zij zo houdt van vooral Zweden. We zijn er “vroeger”, toen de kinderen nog klein waren, vele jaren op vakantie geweest. Zoals gezegd, begonnen in Lübeck. Hanzestad. Met een buitengewoon goed, fascinerend museum over dat verleden. Goh, dat is destijds – grofweg van 1200 tot 1700 – toch heel erg goed gegaan: handeldrijven over de grenzen heen. Heel Noord-Europa, maar ook Rusland en Engeland (…) deden mee. De steden, en dus de mensen, floreerden. Rijkdom en voorspoed. Voor wat hoort wat. Jij hebt iets voor mij, en ik heb iets voor jou. Laten we handelen. En na afloop drink je een goed glas wijn, je deelt een stevig maal en je bespreekt hoe we dat samen kunnen herhalen. Nu bij mij, maar straks kom ik bij jou want het smaakt naar meer.
Niet alleen producten werden op die manier uitgewisseld, verhandeld, maar ook kennis en ervaring. De EU avant la lettre. Maar ondertussen werd Amerika ontdekt, en grote delen van Azië… Nieuw opgerichte clubs als de VOC vonden nootmuskaat, peper, kaneel, thee en koffie veel interessanter dan haring. Want, kort door de bocht, die kunnen we zelf ook wel vangen. En het nieuwe trekt. De vraag is veranderd. We kunnen daar veel meer verdienen. Amerika! De rijkdommen van India en Indonesië! Afrika! Maar de Hanze is letterlijk en figuurlijk niet meegegaan. Zij hielden vast aan eigen routes, eigen gebieden en eigen producten die evenwel steeds minder relevant werden zodat er op het laatst werd vergaderd aan lege tafels, met lege stoelen. Komt dit u bekend voor?
DE LEMMINGENROUTE
Terug naar mijn eigen reis. Naar het hoge noorden via het uiterste westen. Nee, zeker niet via de E6 of naar de Noordkaap. De lemmingenroute, laat u maar. Omdat ooit eens iemand heeft gezegd dat dát het noordelijkste puntje van Europa is? Dat is trouwens niet waar, dus iedereen staat te kijken naar een sprookje (maar dat gebeurt wel vaker). Weer afzakken via Zweden, een heel andere route, een heel ander land. Rustiger ook, schiet lekker op en Milia wilde dus weleens terug naar één van haar favoriete vakantielanden. Maar dát viel tegen.
Wat in onze herinnering gold als vriendelijk, stralend en kleurig door wapperende blauwgele vanen en falu(n)rode huizen, blijkt een grauwgrijs, weinig dynamisch gebied te zijn geworden. Niks uitnodigende restaurantjes. Dubieuze pizzatenten en de altijd en overal aanwezige kebab is je deel. Natuurlijk, de natuur is nog even groots en groen, afgezet tegen het blauw van het ook nog altijd rijk aanwezige water. Prachtige vergezichten, maar ook unieke doorkijkjes. Maar het straatbeeld van de dorpen en kleine stadjes die je doorrijdt is onvoorstelbaar veranderd.
Als overnachtingsplek wilde ik graag een bezoek brengen aan Mora, op het snijpunt van wegen en zo bekend van vele andere reizen. Maar de beheerder van de camping in Lapland waarmee ik sprak, raadde mij dat af. Mora? Daar moet je niet naar toe willen. Berucht vanwege onveiligheid. Al die immigranten, we weten er geen raad mee. Nee, in concentraties als Mora heerst geen prettige sfeer. Zoek een andere locatie, ga niet naar Mora.
Wat, is het zo erg? Natuurlijk, ik had zelf ook al wel het nodige gezien in de afgereden duizend kilometer. Landelijk Zweden is veranderd. Geen blonde mensen, wel zwarte. We weten allemaal van de enorme immigratiecijfers daar, en in gebieden die zo dun bevolkt zijn valt dat kennelijk meteen op. Maar waar zijn die Zweden dan gebleven? Aan het werk, of weggetrokken?
Enkele locale mensen bevestigen desgevraagd de vertwijfeling. Ja, het klopt. Niet naar Mora dus. Ik ben afgeslagen naar Røros in Noorwegen. Een typisch kopermijnstadje. Werelderfgoed. Leuk.
(Binnenkort op Flickr, zie aan uw linkerhand, weer enkele foto’s die deze ervaringen illustreren.)
Ton Westphal + No Nonsense ++ 