Eén van de beste Zomergasten ooit. Vind ik echt. Eberhard van der Laan. Een wijze man, en zo complimenteus ben ik zelden voor mensen uit het openbaar bestuur of de politiek. Het zal dus wel geen toeval zijn dat Van der Laan niet wil worden geafficheerd als politicus. Zijn kritiek op Den Haag snijdt heel veel hout, en hij kan het weten. De uitvoering van de mediacratie die daar iedere dag wordt opgevoerd, dat is helemaal niet wat de mensen willen. Hij noemt het potsierlijk. Hoe mooi, beschaafd en toch heel treffend, kun je een beroepsgroep volkomen terecht in de hoek zetten? Elkaar vliegen afvangen, in plaats van herkenning en erkenning van de dagelijkse problematiek, de angsten en de onrust. In godsnaam, waarom hebben ze daar destijds niet Eberhard van der Laan als gezicht van de PvdA gekozen, in plaats van Wouter Bos, of Job Cohen? Dan hadden we nu een kabinet ‘Van der Laan III’ gehad. Dat is fundamenteel en heel wat anders dan een stel vakantievierende onbenullen. Van der Laan demonstreerde afgelopen zondagavond betrokkenheid en verantwoordelijkheid.
Maar ik wil het niet weer over die potsierlijke politici hebben. Laat ik maar wachten op de Nederlandse Emmanuel Macron. Want tot die tijd verandert er toch niks. Ja, dan val je dus automatisch in herhaling. Niet doen.
De Macron van de polder is een man met eigen ideeën. Iemand met een missie. Vastbesloten. Doelgericht. Gaat vaak, en misschien wel doorgaans in tegen alle gedachten van zijn omgeving. Dat is ook iemand die onderzoek heeft gedaan. Op basis daarvan worden keuzes gemaakt. Weloverwogen. Maar ook hele eigen beslissingen, die, afhankelijk van zijn rol, goed zijn voor zijn land, zijn bedrijf, familie of misschien wel alleen voor zichzelf. Zo’n type was ook Sir Stewart Gore-Browne. Het is veel leuker om over hem een stukje te schrijven, want dan gaat het ook over onze Afrika-reis van dit jaar. Vakantie dus.
SHIWA NGANDU
Serieuze mensen met een serieuze missie fascineren me in bijzondere mate. Zo heb ik in mijn voorbereiding van deze tocht iets, en gaandeweg steeds meer gelezen over Shiwa Ngandu, in het noodoosten van Zambia. Een Engels landhuis met alles erop en eraan. Maar midden in de bush. Met zicht op een schitterend meer, dat overigens barst van de krokodillen.
Sir Stewart had er na zijn gedwongen ontslag zijn oog op laten vallen, onderweg van de Copperbelt naar Dar es Salaam. Te voet. Hij had namens de Engelse kroon deelgenomen aan de onderhandelingen met de Belgen, over waar nu precies de grens moest lopen tussen de Congo en Northern Rhodesia (nu Zambia). Maar ze vonden hem wat al te zeer op de hand van de inboorlingen. Daar zijn een paar boeken over volgeschreven, maar dan wordt het weer politiek. Het ging en gaat mij om de persoon Gore-Browne. Als je dan een paar dagen in zijn huis bent, dat zich letterlijk en figuurlijk helemaal voor je opent, en in zijn stoel zit, aan zijn eettafel dineert en zelfs in zijn bed slaapt, dan weet je weer dat – en vooral: waarom – je op reis bent.
SGB, zoals hij vandaag door zijn meest geliefde kleinzoon Charlie Harvey en diens vrouw Jo wordt genoemd, wist wat hij belangrijk vond. En hij heeft dat nooit, maar dan ook nooit losgelaten. In pak met (vlinder-)das het avondeten, aan een klassiek gedekte tafel, met de beste wijnen uit Frankrijk en na afloop een vintage port van zijn goede vriend John Delaforce. Ook al was hij meestal alleen, en soms eenzaam. Zo gaan die dingen. Maar dan heb je altijd nog de grote opera’s via His Master’s Voice, en een uitgebreide bibliotheek. Ook: een enorm privéarchief. Schrijven, bewaren en bewijzen, studie en analyse. Een leven lang. Ik ben er een paar avonden omzichtig en met veel respect doorheen gegaan. En was blij dat ik de open haard had aangestoken, want dan hadden we tenminste nog wat licht als de elektriciteit weer eens uitviel. Midden in de bush, weet u nog wel? Geen internet, dat helpt ook op zo’n ontdekkingstocht.
Een buiten-gewone man, Sir Stewart. Hij vond het heerlijk om zijn gasten te fêteren, om uit te leggen wat hij deed en waarom. The rich and the famous. Maar ook de machtigste politici, zwart en wit. Wereldleiders. Trouw aan en gewaardeerd door het Britse koningshuis, ondanks alles. Zijn bezit en gedachtegoed is niet alleen gerestaureerd, maar wordt ook in ere gehouden door de Harveys. Zij runnen de estate en ontvangen daar, op hun beurt, ook de meest uiteenlopende gasten. Gelukkig niet allemaal tegelijk. Wij waren dit keer de enigen. Dan mag je alles vragen, en krijg je alle informatie. Life is a journey.
Ton Westphal + No Nonsense ++ 