EEN ONTLUISTERENDE ONTMOETING

Het is bijna achteloos gedeeld. Omdat het in je interessesfeer zit, natuurlijk. Maar er schuilt meer dan een wereld achter. Dat realiseerde ik me eigenlijk pas toen ik daarna even de hond ging uitlaten. Je zet dat zomaar even op LinkedIn, iedereen kan het lezen. Maar je schrijft in feite dat je stopt met werving en selectie.

Een interviewtje in het Financieele Dagblad met de baas van VodafoneZiggo, Jeroen Hoencamp. Daarin noemt hij Sherry Turkle, een Amerikaanse socioloog en psycholoog, die ik al vele jaren geleden heb aangehaald, zowel hier als op mijn zakelijke site. Lang verhaal kort: door de verslaving aan smartphones en de bijbehorende sociale media, verliezen we essentiële communicatieve vaardigheden. Empathie is iets van vervlogen tijden. De mate van stress onder jongeren is ook maatschappelijk ontwrichtend, emotie is niet meer van deze tijd en voortdurend maar ‘multitasken’ lukt niemand, en maakt dus depressief.

Hoencamp loopt bij zijn woon-werkverkeer bewust het perron op en af, bekijkt al die mensen die met hun smartphone bezig zijn, om tot de ontdekking te komen dat echt iedereen op die manier zit vastgeklonken. Een enkeling vormt de spreekwoordelijke uitzondering. Hij maakt zich grote zorgen.

Bij mij is dat begonnen ergens in de negentiger jaren, toen ik een bestelling ging ophalen bij Ahrend in Eindhoven. Het ging om een kopieeropdracht (zo lang geleden dus al). Ik moest even wachten, en voor mij stonden drie dames: oma, moeder en kind. Dat meisje was een jaar of zes, zeven. Ze was op haar knietje gevallen, en niet alleen oma maar ook moeder stonden zich hevig aan te stellen, nog veel meer dan het slachtoffertje zelf (bij wie trouwens niets aan die knie was te zien). Eigenlijk was er niks aan de hand. Maar die verzorgers… Een ijsje erop, we gaan vanavond iets lekkers kopen, zullen we morgen naar de speeltuin gaan. Het arme kind moest worden getroost. Het heeft grote indruk op mij gemaakt, dat merkt u. Want, zo realiseerde ik mij, over een jaar of 15, 20 zit dat kind bij jou aan tafel. En dan moet jij haar gaan vertellen dat ze niet geschikt is voor die baan.

Inmiddels is het zover, en dat heb ik geweten. Voorzichtig manoeuvreren dan maar, met meer aandacht voor vorm dan voor inhoud. De waarheid, gekoppeld aan een goed advies, doet vaak meer pijn dan een keer op je knie vallen. Dus laat maar zitten. Dat betreft de sollicitanten, maar ook de potentiële opdrachtgevers van, tel maar mee, inmiddels al weer rond de dertig jaar. En nu is daar dus de smartphone-generatie. Volgens Turkle compleet contactgestoord. Patiënten, waar een behandelmethode op moet worden gezet. Vaak ook vaak twintigers, dus sollicitatierijp. Denken ze.

De laatste weken heb ik er weer enkelen over de vloer gehad. Geen vervelende mensen hoor, maar een gesprek is, op z’n minst, lastig. Wat is ‘een gesprek’, trouwens. Ook daarover kunnen al werelden van verschil ontstaan.

Een sollicitatiegesprek houdt wat mij betreft in, dat je het gaat hebben over wat je graag wilt worden ‘als je groot bent’. En vooral: waarom? Dat geldt ook voor de studie die je al dan niet hebt afgerond: waarom? Bedrijfskunde, elektrotechniek, bedrijfseconomie of toch dierverzorging. Ik vind alles goed, echt, maar hoor graag waarom jij die of die keuze hebt gemaakt… Werk je graag met producten, of liever diensten? Grote of kleine club? Consumenten of business-to- business? Misschien produktiegerelateerd, of lijkt export je erg interessant? Als je compleet vrije keuze hebt, hoe ziet dan je ideale (droom-)baan er uit? Brandweerman in New York, coureur in de F1 of toch die spitspositie bij Real Madrid? Hartchirurg, is dat misschien iets? En de website van bedrijf ABC, mogelijk je toekomstige werkgever, wat vond je daarvan? Is je iets opgevallen? Wat zou je zelf anders doen? Trouwens, en niet onbelangrijk, waarom heb je überhaupt gesolliciteerd?

Over de antwoorden kan ik (heel) kort zijn. Geen. Nou ja, iedereen zegt hetzelfde. Het lijkt me wel wat, en het moet vooral allemaal “leuk” zijn. Geldt voor studiekeuze, voor baan, voor bedrijf, product en collega’s. De toekomst, die komt vanzelf wel. Lastig. Ik zie wel, een beetje leidinggeven. Zo ontstaat er geen gesprek, maar verzand je in een sterk eenzijdig vraag- en antwoordspelletje, dat al heel gauw geen spelletje meer is maar een ontluisterende ontmoeting. Zo kan een kennismaking van een half uurtje, driemaal zoveel energie kosten als een gesprek van anderhalf uur.

Vragen? Geen vragen.

Dan loop je een rondje met je hond en realiseer je je, dat je grofweg eigenlijk alleen nog een betekenisvol sollicitatiegesprek kunt voeren ‘vanaf veertig jaar’. Omdat ik daar geen drama van wil maken, houdt het dus gewoon op. No nonsense, ook op die manier. Als ik het jaar straks afrond, heb ik het dertig jaar gedaan. Het is goed.