Dat je ook als je een prijs hebt gewonnen voor het beste interview toch nog veel kunt leren, bracht Jeanine Abbring gisteravond in praktijk. Een jaar geleden zag ik het met haar niet zo zitten, binnen een ‘format’ dat juist alle mogelijkheden biedt: Zomergasten. Maar hier is wat gebeurd, met Abbring.
Het zou zomaar kunnen dat ze een duw nodig had, in de vorm van die erkenning dankzij de Sonja Barend Award. Toe maar. Als je naar de longlist van de kanshebbers van vorig jaar kijkt, is het helemaal niet zo gek dat Abbring daarmee aan de haal is gegaan. Het geeft maar weer eens aan, dat er heel verschillend wordt gedacht over de kunst van het interviewen. Abbring heeft het zelfvertrouwen gekregen om dat – in ieder geval gisteravond – heel goed te kunnen. Met de kracht van de stilte als ankerpunt.
Actrice, maar volgens mij veel eerder performer Romana Vrede was de gast. Stralend en sterk, en we weten nu redelijk precies wat voor vlees we met haar in de kuip hebben. Dankzij de vragensteller. Dat is de bedoeling van een interview, en dat zijn meteen ook de rijke mogelijkheden van Zomergasten, volgens mij. Leren van en over mensen, begeleid door beeld en geluid. Wat hen drijft, hoe ze in het leven staan en wat ze mooi en lelijk vinden. En vooral waarom. Al die vakjes heb ik gisteravond kunnen afvinken. Dat maakt zo’n avond heerlijk. Een ontspannende inspanning; om mee te gaan met de twee aan tafel, en ook om zelf iets te vinden. Het blijft overigens veelzeggend over de staat van het land dat amper 350.000 mensen ook hebben zitten kijken en luisteren. Plek 16 van de televisieavond.
Romana Vrede. Een prachtige personificatie van de wetenschap dat liefde blind maakt. Onvoorwaardelijke liefde, waar het hart van over stroomt. Dat is haar zoon Charlie, een puberende jongen die autistisch is en die niet praat. Dan gaat het ook over geweld. Zo heeft Charlie bij zijn moeder, door heel hard te krabben en/of te bijten, dat weet ik eerlijk gezegd niet meer en dat doet er ook niet toe, een moedervlek bij haar slaap verwijderd. Maar aan de andere kant is de knaap ook zo talentvol. Ja, vooral in de communicatie. Daar stroomt niet alleen haar hart van over, maar dat is inclusief de voorbeelden überhaupt hartverwarmend. Maar niet altijd en overal. Want als Charlie ooit zelf zijn luier probeerde te verschonen, dan zat de stront overal op de muren. In dikke klodders. Als we dat als een kunstzinnige uiting zien, dan moet je daar juist blij mee zijn. Niet het gedrag aanpassen, maar de normen. Vrede vindt dat we de wereld moeten veranderen. Bij enkele kritische vragen daarover van Abbring, reageerde Vrede dat ze haar niet uit haar (droom-)wereld moest proberen te halen. Het was háár geluk, en dat liet ze zich niet afnemen.
Vrede was zelf ook kritisch, bijvoorbeeld op de volledig witte redactie van Zomergasten. Ze had daar wel ideeën over om dat te veranderen, ook al weer op een vraag van Abbring. Als je mensen werft met een zwart voorbeeld, dan komen er ook (meer) zwarte sollicitanten. Hoe naïef kun je zijn. Want het is niet alleen vraag, maar vooral ook aanbod. En zeker Romana Vrede zou toch moeten weten dat dit soort talent zich niet laat leiden door één of andere reclameactie, of vacaturetekst. Talenten laten zich niet knechten, die stáán er op een gegeven moment. Waar dan ook, hoe dan ook. Of je dat nu wilt of niet. Het is juist iets voor de vele afvallers om zich dan te beroepen op “kansen en mogelijkheden”. Dus ook: de preoccupatie van Vrede. Maar dat gold wel voor meer onderwerpen deze avond.
Wat ik bij al dat ‘omdenken’ niet begrijp, is dat Vrede met zo’n ernstig autistisch kind is gescheiden. Charlie is bij zijn moeder, maar ook bij zijn vader. En u begrijpt uit bovenstaande dat ze alles voor hem over heeft, en alles accepteert. Ze denkt er gewoon wat anders bij. Dat is klasse, in zo’n situatie. Breng zo’n kind dan niet onder in twee gezinnen, niet alleen vanwege verschillende woonomgevingen (als we het dan toch hebben over structuur, liefde, veiligheid, begrip en geborgenheid), maar ook met al die verschillende rolpatronen van moeders, vaders, broers, zussen en andere aanloop.
Dat begrijp ik dan weer niet, en daar ging het bij Abbring ook niet over. Want wie is die vader van Charlie, de zoon die de hele avond domineerde, en wat vindt hij eigenlijk? Als je het hebt over grenzen verleggen, ook binnen het interview, dan komt zoiets misschien een volgende keer. Waarom niet volgende week al, bij Louis van Gaal? Jeanine Abbring is er klaar voor. Dat is voor alweer een nieuw seizoen Zomergasten veelbelovend. Ik ben er blij mee.
Ton Westphal + No Nonsense ++ 