De aantallen vallen me nog tegen. Het meest actuele cijfer dat ik op internet kan vinden is 50.000 exemplaren, maar dat is van twee maanden geleden. Vijftigduizend, en dat voor één van de beste, meest fascinerende maar ook leukste boeken die ik ooit heb gelezen: Grand Hotel Europa, van Ilja Leonard Pfeijffer.
De schrijver is nu genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs, een trofee die hij vijf jaar geleden ook al in de wacht heeft gesleept voor La Superba, dat ik overigens nog niet heb gelezen. Gek eigenlijk, ik pretendeer toch behoorlijk wat boeken tot mij te nemen, maar Pfeijffer kende ik eigenlijk vooral van de VPRO-serie over Genua. Intrigerende man, leuk, anders. Mooi taalgebruik, het klopt. Vertelt geen onzin. Op de flap van Grand Hotel Europa staat zoiets als dat Europa maar weinig toekomst heeft, waar het daarentegen een groots en meeslepend verleden met zich meedraagt.
Dit werelddeel wordt overlopen door toeristen, en dat is misschien maar goed ook. Dat zorgt voor miljardeninkomsten, maar de prijs is hoog. Pfeijffer schetst in prachtige woorden die ontwikkeling – waarvan we ons zelf mogen afvragen of die goed of slecht is – als hij tijdelijk naar Venetië verhuist, en als hij de westkust van zijn tweede vaderland Italië bezoekt, met een inmiddels beruchte ‘tourist trap’ als Cinque Terre. Ik weet al dat het daar verschrikkelijk moet zijn, dus ik peins er niet over om me aan te sluiten bij al die mondiale menselijke kuddes, die toch voor een groot gedeelte uit landgenoten bestaan. Ik ken die beelden, en vind ze deprimerend. Dan bedoel ik nog niet eens de teenslippers, waarop de kortgebroekte hordes, aldus Pfeijffer, zich voortbewegen.
Maar zijn roman gaat zeker niet alleen over die toeristenstromen en al het kwaad dat ze aanrichten. Het behandelt ook de trage, Europese besluitvorming en wetgeving en natuurlijk in zijn algemeenheid de manier waarop we met elkaar omgaan. Politici, werkgevers met werknemers en mensen die verliefd zijn. De protagonist in zijn boek, zeg maar gerust Ilja Leonard Pfeijffer, verlangt naar (kennis van) stijl, goede omgangsvormen die thans bijna als vanzelfsprekend ouderwets zijn, bepaalde tradities – niet alleen cultureel maar ook culinair – en begrip in plaats van die altijd maar aanwezige achterdocht. My man! Geen wonder dat dat boek zo bij mij is aangeslagen.
Toch denk ik dat hij dit keer niet in de prijzen valt, althans niet bij Libris. Ik heb eens gekeken naar die jury, en houd mijn hart vast. Vijftigduizend maal over de toonbank gegaan, misschien inmiddels 60 of 70 duizend keer. Ik vind het nog altijd niks in relatie tot de waarde. Het geeft te denken, en dat is precies waar Grand Hotel Europa toe oproept. Ondertussen mag en kun je ook nog vreselijk lachen. Heerlijk.
Ilja Leonard Pfeijffer. Ik zal zeker meer van hem gaan lezen. Een bezoek aan Genua, dat nog niet geheel onder de voet schijnt te zijn gelopen, staat inmiddels op mijn lijstje. Maar dan eerst – uiteraard – La Superba lezen.
ABJECT EN INFAAM
Absoluut de andere kant van een succesvol schrijverschap is, dat je je overal moet laten zien en horen. Je moet dus opdraven. Dat gebeurde bijvoorbeeld op 18 januari bij Jinek. Dat is dat meisje dat werkelijk alles doet, en waar nodig ook alles weer aan de kant zet, om carrière te maken, en daar nog wonderwel in slaagt ook. Ik vind het niets minder dan abject en infaam. Niet dat ze zo’n fantastisch interviewer is, hoor. Wat dat betreft verstaat Twan Huys de kunst beter, maar iedereen weet ook hoe het voorlopig met hem is afgelopen. Maar Twan laat de camera niet in z’n decolleteetje kijken. Niet alleen omdat hij daarover niet beschikt, maar hij zou er teveel niveau voor hebben. Dat raakt aan inhoud, strekking en betekenis van Grand Hotel Europa.
Ilja en Eva. Het moet niet gekker worden. Ze begreep er dus ook niets van. De hier eerder aangehaalde teenslippers waren bij haar de rode draad. De toeristenstromen die Europa overspoelen. Maar deze roman zegt zoveel meer. Het aardige, nee: veelzeggende was, dat die sukkel van een Frans Timmermans ook aan tafel zat. Hij vond het juist wel getuigen van een goed werkende democratie, dat een stad als Venetië zoveel toeristen trekt. Kijk, hier had het fenomeen talkshow inhoud en betekenis kunnen krijgen. Maar ja, het moet natuurlijk wel leuk blijven.
Niveau, beoordelingsvermogen en goede smaak. Ilja, ik houd van je.
Ton Westphal + No Nonsense ++ 