Het zal enkele jaren geleden geweest zijn. Een hele commerciële kandidaat, die zo vol met plannen bij mij aan tafel zat. Praten over en luisteren naar zijn carrièreplannen. Hij was niet de eerste de beste, een soort “vice captain of industry”. Groot geworden aan de zijde van zo’n echte, zeer succesvolle “captain”, die trouwens nog steeds regelmatig op televisie te zien is. Tweede man die wilde doorgroeien naar eigen ondernemerschap.
Hij was vastbesloten om airconditioningssystemen te gaan sourcen in China. Er waren net die zomer weer enkele bejaarden overleden door de hitte en hij had daar een (bijna) pasklare oplossing voor in gedachten. Bij die oude mensen die niet langer meer tegen de verzengende hitte in hun aanleunwoningen en verzorgingsflatjes konden opboksen, de stakkers, hoorde trouwens mijn laatst overgebleven tante. Dus ik begreep precies waar hij naar toe wilde. De markt lag open. Eenvoudige “splitjes”, en grote hightech systemen voor instellingen en ziekenhuizen. Individueel te bedienen en mooi weg te werken. Hij wilde professioneel de dodelijke hitte te lijf gaan. Voor relatief weinig geld. Simpel en doeltreffend. En steeds actueler door die niet te stoppen klimaatverandering. Tel daarbij de vergrijzing en alle andere demografische omstandigheden, het langer zelfstandig wonen en toenemende eenzaamheid, en hij ontvouwde zijn businesscase. Het hele verhaal klopte als een zwerende vinger.
Maar één kleinigheidje had hij over het hoofd gezien. Misschien zaten we daarom wel bij elkaar. Hij zocht feedback. Met één eenvoudige vraag was hij die middag, nog onder de koffie, uit zijn droom: “Wie gaat die systemen, groot of klein, voor je ophangen, inregelen en servicen?” Dat was de vraag, aangevuld met mijn opmerking: “Daar is niemand voor te vinden, en de factor arbeid kost je sowieso meer dan dat je nu denkt”. Dat soort technische mensen, zelfstandig inzetbaar, met een vriendelijk woordje voor de klant, betrouwbaar, betaalbaar en loyaal, die sterven uit. Misschien dat ze er nu nog zijn, als je heel goed zoekt, maar over pakweg tien jaar is het met hen net als met dinosaurussen: je kunt zoeken wat je wilt, maar je zult ze niet vinden. Uitgestorven. Die bestaan alleen nog op film.
Dat was dus enkele jaren geleden.
Ik kom hier op, omdat een mij bekende ondernemer onlangs zijn zaak heeft overgedaan. Hij moest dus afscheid nemen van zijn kind. Installatietechniek. Om een lang verhaal kort te maken en discreet te houden: ik heb hem kunnen troosten met woorden van gelijke strekking als hierboven. Immers, zijn grootste kosten waren “mensen”, niet alleen salaristechnisch maar ook de fortuinen die hij kwijt was aan de werving. Uitzendbureaus, detacheerders, ZZP’ers. Onbetaalbaar en vooral: slechte kwaliteit. Ze leveren niet, letterlijk en figuurlijk. Ik geloof dat het zalvend was toen ik hem ervan kon overtuigen, dat dat morgen niet beter zal zijn, en volgende week alleen maar nóg slechter. Ergo, ik denk dat hij z’n bedrijf op het juiste moment heeft verkocht.
Ondertussen is ieder nieuwsprogramma gevuld met de perikelen van Ajax. Nu al dagen aan een stuk. De ene kenner na de andere mag dit (of hét?) fenomeen analyseren. Twitteren ze op hoog niveau in Europa over het aantal volgers dat Neelie heeft, en Van Rompuy. Praat de politiek over een snelheid van 130 km per uur en lees ik zojuist dat er toch niet mag worden gejaagd op de smient. Ik wist zelfs niet dat het beest bestond, maar het is een soort eend.
Maar wíj zijn de uilskuikens. Omdat we maatschappelijk consequent de verkeerde onderwerpen agenderen. Omdat we vergeten na te denken over wat werkelijk belangrijk is in onze gezamenlijke toekomst. Omdat we feitelijk niet weten wat er op ons afkomt, in en buiten Europa. En dichterbij gewoon bij u en bij mij om de hoek. Dan bedoel ik onder andere opleiden, trainen en vormen. Werkelijke aandacht voor de beroepen die wél heel hard nodig zijn, maar de facto niet meer bestaan. Werken aan inzetbaarheid. Bijscholing en herscholing. Desnoods verplicht. Massaal. Een visie formuleren inzake de kennis die nodig is. Nu, volgende week en volgend jaar. Het cijfermateriaal op orde krijgen: hoeveel mensen, welke opleidingen, de lesstof. Dan kun je beleid gaan formuleren en uitvoeren. Dan gebeurt er tenminste iets.
Alle lof dus voor minister Anja van Bijsterveldt. Ik behoor niet echt tot haar grootste fans, maar een oproep om als ouders eens wat meer aandacht aan (de opleiding en de opvoeding van) je kind te geven, valt bij mij in zeer vruchtbare aarde. Maar bittere hoon is grotelijks haar deel. Dat is precies wat ik bedoel met mijn repeterende waarschuwing, zeg maar gerust mijn voorspelling, dat “we” het in Europa met z’n allen niet gaan redden. Wel veel lullen, veel becommentariëren, niet gehinderd door enige expertise overal een mening over hebben, maar niks doen. Ik noem het vanaf nu “de Europese ziekte”.
Get real!
Ton Westphal + No Nonsense ++ 