TOPJOURNALISTEN EN KWALITEITSMEDIA

De tijd gaat snel. Daarom is het goed als we niet net zo snel van alles ook zomaar vergeten. Of vergeven. Het was november 2018. Toevallig zat ik dicht tegen het feestje van Van Oord aan in Rotterdam. Feestje? Zeg maar gerust een grote happening. Ze hadden er de Holland Amerikakade voor afgehuurd, van donderdag tot en met zondag. De prestigieuze plek waar eerder een andere vertegenwoordiger van Hollands Glorie pleegde af- en aan te meren: de Holland Amerika Lijn. Maar die bestaat niet meer. Al lange tijd geleden opgeslokt door Carnival, een Amerikaanse cruisereus. Alleen nog met de naam wordt nu goede sier gemaakt.

Maar Koninklijke Van Oord bleek, zeker zo op het eind van 2018, alive and kicking. Honderdvijftig jaar oud, en met Máxima als eregast. Kon ze meteen even het nieuwe schip van Van Oord, de VOX AMALIA dopen. Alles viel zo mooi op zijn plaats. Het fonkelde en het glunderde.

Ik wilde er wel wat meer van weten. Trots of wantrouwen? Ik weet het niet meer, de tijd gaat ook zo snel. Wat ik las was dat Van Oord nog steeds een machtig familiebedrijf is. Een baggerbedrijf, waar de cijfers, aldus Quote, net zo bagger zijn. Ontslagrondes. Maar aan de andere kant ook het gereformeerde geloof, dat bij de activiteiten en richting de medewerkers zo’n grote rol schijnt te spelen. Een christelijke (spreek uit: gristelijke) onderneming, dus “nooit op zondag.” Dat klopt wel, want op de zondag dat de VOX AMALIA nog altijd en de hele dag en avond aan de Holland Amerikakade lag afgemeerd, gebeurde er helemaal niets.

En nu dus, zeg maar gerust dat schandaal in Angola. Fout gedrag, allesbehalve prudent en christelijk. Zo corrupt als corrupt maar kan zijn. En waar Van Oord pronkt met de vermelding van maatschappelijk verantwoord ondernemen, zijn ten behoeve van datzelfde project 3.000 mensen met grof geweld uit hun huisjes en van hun grond verjaagd. Ze konden het verder uitzoeken, daar in dat verre en van god verlaten West-Afrika. Voor een bedrijf met de eretitel Koninklijk. De staat heeft zich (natuurlijk) voor datzelfde miljoenenproject in de hoofdstad Luanda garant gesteld, en ING doet ook vrolijk mee.

CONTROLERENDE FUNCTIE

U en ik hadden er niks van geweten als er geen onderzoeksjournalisten zouden bestaan. Waar de Nederlandse volksvertegenwoordiging, het gaat tenslotte toch ook om belastinggeld, consequent faalt in haar controlerende functie, daar hebben we gelukkig nog topjournalisten en kwaliteitsmedia. Nu dus dankzij Trouw en Het Financieele Dagblad, maar andere keren dankzij The Guardian, NRC, Le Monde, Nieuwsuur, Der Spiegel of The New York Times. Neem op al die bladen een betaald abonnement, want ze verdienen het. Letterlijk.

Politici zijn in overgrote meerderheid te dom, narcistisch, ongeïnteresseerd, oppervlakkig, niet geïnformeerd en vaak dat ook nog allemaal tegelijk, om hun werk enigszins fatsoenlijk te kunnen doen. Zij hebben in ieder geval een compleet andere agenda dan het maatschappelijke belang en steken de draak met alles wat op een voorbeeldfunctie zou kunnen lijken. Hun verkiezingsbeloften blijken bijna altijd vals, en hun benoemingen dubieus. Het gaat politici niet om onderzoek en analyse, maar om de snelle en gemakkelijke winst. Hoe kom ik over, hoe bereik ik de (evenzeer domme) massa’s en hoe kan ik me aansluiten bij de zittende macht? Het smeden van kongsi’s gaat voor individuele misstanden, ook al belopen die vele honderden miljoenen uit de publieke middelen en/of nog erger.

Dus zoiets als de Koninklijke Van Oord, met hun postkoloniale gedrag, is niet hun kopje thee. Ja, achteraf. Dan proberen ze juist op zo’n mediaonderwerp te scoren. Ineens bezoekt iemand als Sigrid Kaag de directiekantoren in Rotterdam. Dat bedoel ik dus. Waarom heeft ze dat niet eerder gedaan? Het antwoord zal luiden dat ze er als minister van buitenlandse handel en ontwikkeling niets, of in ieder geval te weinig van af wist, maar nu dankzij een paar journalisten op het goede spoor is gezet. ‘De minister hecht eraan dat bedrijven zich houden aan de OESO-richtlijnen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen’, zo laat ze optekenen in het FD. Dat bekt wel lekker, zeker als je straks partijleider wilt worden.

Bla, bla, bla. Maar hoe noodzakelijk is het dat niet enkele journalisten, maar de gekozen volksvertegenwoordigers, bestuurders en hun vele honderden medewerkers dit soort grove misstanden aan de kaak stellen? Zo zijn niet alleen journalisten, maar ook bloggers (Rusland, Malta, Oost-Europa, Oekraïne, Brazilië…) de laatste bewakers van democratie en rechtsstaat geworden. Dat dat maar al te vaak gepaard gaat met gevaar voor eigen leven en gezondheid, is (on-)gerust een teken van de tijd te noemen.

Hou vol en ondersteun.