Vorige week publiceerde het FD een meer dan zomaar interessante ‘reconstructie’ van de dood van een kroonprins. Prinses, in dit geval. Het is enerzijds klassiek, ‘kroonprinsen’ sterven in het bedrijfsleven voortijdig. Maar aan de andere kant triggerde het mijn professionele belangstelling. Want zijn ze hier nou zo dom, of is het een vooropgezet plan geweest? Als ik de kwalificatie “gerenommeerd” – die het FD gebruikt voor de in de arm genomen headhunter – mag geloven, dan is hier een vuil spel gespeeld. Want zó stupide zullen ze toch wel niet zijn geweest? Dan bedoel ik niet alleen die headhunter, maar ook de opdrachtgever. Dat is niemand minder dan Jaap Winter, de president van de raad van commissarissen van Schiphol Group. Een expert in corporate governance en voormalige bestuursvoorzitter van de Vrije Universiteit. En dan ook nog in goed overleg met het ministerie van Financiën, de grootaandeelhouder. Maar Winter zit er nog maar relatief kort, het was volgens FD zijn eerste grote klus in deze setting.
Mijn gedachten gaan onwillekeurig uit naar die andere, ‘high profile’-onderneming op een steenworp afstand van Schiphol: AFC Ajax. Beursgenoteerd; voorzitters, bestuurders, commissarissen, toezichthouders en batterijen van adviseurs. Op ieder gebied. Maar ze schieten zeker op het menselijke vlak de ene bok na de andere. Belangrijke verkeerde keuzes voor belangrijke verkeerde mensen, die vervolgens voortvarend het afbraakproces continueren. Commissarissen, toezichthouders en batterijen van adviseurs? Waar zijn die eigenlijk voor? Wat is hun niveau? Is er überhaupt sprake van enige relevante expertise? Kijkend naar de uitkomsten, met bij Ajax het hardnekkige aanblijven van Edwin van der Sar en op Schiphol het vertrek met slaande deuren van Hanne Buis, waag ik dat in ieder geval te betwijfelen.
In mijn eigen praktijk ben ik al te vaak opgelopen tegen kreten als “een aardige vent”, of “er staat een goeie kop op”. Als dat de ultieme uitkomsten zijn van je onderzoek, dan heb je niet goed gekeken. Maar ze bepalen at the end vaak wel de beslissing. Dat is geen kwestie van niet willen, maar niet kunnen.
De kennis van mensen en de processen die daarmee samengaan – carrières, ware uitdagingen en doelstellingen, intrinsieke motivatie, leervermogen, achtergrond en levensfase – is bij teveel beslissers, managers, bazen en baasjes niet of schandalig beperkt aanwezig.
Veel te ingewikkeld. Winst maken. Rendement. Sneller en efficiënter. Dat spel beheersen ze wel. Maar dat het overal toch echt om mensen draait, snappen ze niet. Ze komen niet veel verder dan financieel belonen, een dividend links en rechts en andere incentives. Oh ja, natuurlijk, bonussen. Altijd maar bonussen. Commissies, ook zoiets. Jammer, want je kunt ‘mensen’ niet automatiseren. Er is geen app voor. En dus bloedt het daar dood. Zoals de carrière binnen Schiphol van Buis.
Iedereen weet, en niet alleen in Nederland, dat “Schiphol” vorig jaar een operationele bende was. En erger. Er moest wat gebeuren. Dat snapt een kind, dus ook de RvC. Dus wordt er na het vertrek van Dick Benschop – wie heeft die vent eigenlijk aangesteld, en waarom? – een snelle interimmer gezocht. En gevonden, in de persoon van Ruud Sondag. Die gaat voortvarend aan de slag, aldus het FD. Er gebeurt van alles. De werkelijkheid is evenwel dat een groot aantal van die processen al in gang waren gezet. Door Buis in haar rol als operationeel directeur. Zij is al twintig jaar werkzaam voor Schiphol en heeft de nodige hoofdpijndossiers succesvol afgesloten. FD schrijft: ‘Ook bij het oplossen van de chaos rond de wachtrijen op Schiphol neemt zij een aantal initiatieven. Samen met de andere directeuren bereidt zij in de zomer van 2022 een wervingscampagne voor, zorgt dat de lonen omhoog gaan en verbetert de werkomstandigheden’.
Buis wil graag president-directeur worden en heeft daar alle papieren voor, letterlijk en figuurlijk. Toch komt Sondag. Een ondernemer, waar Buis de manager is. Gaat niet samen als je dat niet goed begeleidt, met elkaar bespreekt en volgt. Terwijl je als organisatie zó onder een vergrootglas ligt. De hele wereld kijkt immers mee. Sondag vertrekt na de zomer weer en heeft geen ambitie om de tent voor langere tijd te runnen. Inmiddels heeft Buis met een rood hoofd de organisatie verlaten. En gaat het hele spel van wie is hier nou eigenlijk de baas?, opnieuw van start. Bij een nationaal kroonjuweel. Enorme belangen, extreme uitstraling.
Heeft nou werkelijk niemand dit kunnen voorzien? Of is het een vooropgezet plan, waar niet alleen maar verliezers zijn maar ook een paar winnaars?
U mag het zeggen. Ik ben absoluut geen complotdenker, maar weiger te geloven dat ze allemaal, maar dan ook allemaal, zó dom zijn.
Ton Westphal + No Nonsense ++ 