Column van Ton Westphal, zoals geplaatst in het Brabants Dagblad en het Eindhovens Dagblad van 17 november 2000. Zie deze bijdrage voor een verantwoording.
Enkele dagen geleden ontving ik een mailing van een grote uitgever die zich behoorlijk profileert op het Internet. Uiteraard vroeg hij of ik wilde adverteren. Dat is op zichzelf natuurlijk niets bijzonders, maar hij begon met een intrigerend zinnetje: “Als de voortekenen niet bedriegen, dan zult u binnenkort weer veel kandidaten op de arbeidsmarkt aantreffen”. Ik ben het van harte met hem eens. Ook ben ik blij, u nu eindelijk te kunnen melden dat tenminste de voortekenen van een kentering inderdaad daar lijken te zijn. De gekte, de overspannenheid van mensen en middelen en alles wat dat met zich meeneemt: iedereen heeft het er over. Maar: er is licht in de tunnel.
Vreemd en bizar, dat we er met z’n allen nu zo over spreken. Ooit riep het kabinet dat de heilige doelstelling “werk, werk, werk” was. Nou, daar is men in ieder geval cum laude voor geslaagd! Wie het echter nu nog waagt om over arbeidscheppende projecten te praten, wordt weggehoond. Het kan verkeren, zo zei één van de verre voorgangers van Wim Kok al eerder. Als ik een kandidaat hoor vertellen over een carrièrestap die hij begin negentiger jaren noodgedwongen moest maken, omdat hij geen keus had, dan mag ik daar niets over zeggen. Maar het stemt wel tot enig nadenken. Toen was dat zo, met de vette notitie dat goede mensen altijd en overal schaars zullen blijven. Maar wat zijn goede mensen? En wie herkent dat talent nu helemaal? Ook daarover heb ik het al vaker met u gehad. De professionele talentenjacht in Nederland is van een bedroevend niveau en dat belooft niet veel goeds.
Want binnenkort krijgen we dus te maken met een shake-out van talent. Talent dat geen talent blijkt te zijn, maar ordinaire zakkenvullers. Mensen en bedrijven laten zich gelukzalig meenemen op de golven van de conjunctuur. Ze plukken slechts de dag en staan verder nergens meer bij stil. Dat heeft zeven jaar geduurd, een magische termijn. Als het even wat tegen zit – we lezen immers ineens weer over sluiting, overplaatsing en faillissement; de koersen komen terug op aarde of zakken daar zelfs helemaal in weg – dan komen de veel te dure raspaardjes die in de wei eigenlijk ezels blijken te zijn, plotseling en in rap tempo beschikbaar. Die zullen zich agressief elders proberen te verkopen, want de veel te dure hypotheek en de waan van de dag hangt als een molensteen om hun nek.
Wilt u een adviesje? De mensen die het eerst beschikbaar komen, kijk daar vooral heel goed naar. En bent u werknemer? Kies dan een bedrijf dat in de afgelopen jaren normaal heeft gedaan en ook in tijden van “het kan niet op” mensen belangrijker vond dan een prestigieus pand, feestelijk bedoelde uitspattingen en veel te dure auto’s. Uitstraling gaat nimmer boven niveau en heeft daar ook helemaal niets mee te maken. Dat is een fantastisch ijkpunt.
Tot besluit wil ik nog even een praktijkvoorbeeldje aan u kwijt. Deze ezel wil de wei wel in, maar alleen tegen zijn voorwaarden: “Salaris van NLG 7.800,- per maand plus vakantiegeld, 13e maand, 25 dagen plus 6 ATV, auto van NLG 60.000,-, vaste onkosten- en telefoonkostenvergoeding, mobiel, laptop, fax. Vrije keuze pensioenfonds en ziektekostenverzekering. Bij reistijden van langer dan een uur moet werkgever bereid zijn om appartement te huren/kopen”. Anders komt hij niet, herstel: kwam hij niet, nog naar twee maanden geleden…
