Iedereen is met zichzelf bezig, van hoog tot laag, in de politiek en binnen het bedrijfsleven, op de straat en in de bestuurskamers. Bezig met wat anderen wel niet zullen denken van hun uitspraken, van hun gedrag, van hun kleren, van hun opleiding, van hun carrière en dus van hun leven. Het maakt het bestaan eng en arm.
Hoe is dat nou, zo’n trip door Oost-Europa? Rijden langs de grenzen met bepaaldelijk dubieuze staten als Wit-Rusland, Oekraïne, Roemenië en Servië? Wat is je vooral opgevallen? En waarom bezoek je dat soort streken, Sobibor is toch helemaal niet leuk? Dat zijn zomaar een paar vragen die op je kunnen afkomen als ter sprake komt wat je hebt gedaan en waar je bent geweest, met je Rocinante.
Zoals wel vaker, heb ik het dan over mijn inspirator John Steinbeck. Die wilde in de zestiger jaren nou wel eens weten hoe Amerika er voor stond. Wat was er over van ‘the American Dream’? Hij liet een pick-up truck ombouwen tot een sobere camper en ging het met eigen ogen onderzoeken. Dwars door de States. Dan wist hij tenminste waar hij het over had. En Steinbeck schreef er een fascinerend boek over: “Travels with Charley”.
Wel, ik ben doorgaans snel klaar als ik over Steinbeck begin. Want zijn naam zegt niemand iets. Laat staan zijn verhaal. Dan is de aandacht dus al weg. En misschien is dat nog wel het eerste wat me opvalt, op en na mijn jaarlijkse reizen door Europa: de grenzeloze oppervlakkigheid. Iedereen leeft in zijn of haar eigen wereld. Bezig met overleven. Het eigen en al te vaak piepkleine kringetje. Ik herken geen grote, verbindende visie. Zijn er nog wel idealen die de dagelijkse dingen en dingetjes overstijgen? Om over zoiets als een “Europees ideaal”, onze eigen “American Dream”, maar te zwijgen.
Eén Europa? Werkelijk, dat is een farce. Dát is al met al mijn voornaamste conclusie. Europa bestaat niet. Alleen als werelddeel, in de Bosatlas. Iedereen is met zichzelf bezig, van hoog tot laag, in de politiek en binnen het bedrijfsleven, op de straat en in de bestuurskamers. Bezig met wat anderen wel niet zullen denken van hun uitspraken, van hun gedrag, van hun kleren, van hun opleiding, van hun carrière en dus van hun leven. Het maakt het bestaan eng en arm. De energie gaat absoluut naar de verkeerde zaken. En het ergste daarvan is misschien nog wel dat we het niet doorhebben. Niet in de straat, en niet op het pluche binnen de regeringsgebouwen. Het is dus een doodlopende weg. Europa. Geweest, gezien en achterhaald. Ingehaald door volkeren die bergen verzetten, anno 2015. Mensen die dag en nacht willen werken om iets te bereiken. Die nog kunnen vechten (…).
Opkomende, zich sterk verspreidende armoede. We verstarren, in plaats van dat we ons in meerdere opzichten verrijken. Dat is Europa in deze eeuw. Niet meer gewend om te presteren. Het komt toch wel. En als het niet komt, dan wachten we af. We zien wel. Zolang er leven is, en internet, is er hoop en verwachting. Hoop doet leven, dat is in dit verband een hele mooie. Daar houden we ons aan vast. Het hoe en waarom volgt later wel.
Ondertussen draaien we rond in onze eigen netwerken, begeleid door een tunnelvisie. Over eigen schaduwen heenspringen? No way, want dan verlies ik goodwill, stemmen, vrienden. We komen er niet uit, letterlijk en figuurlijk.
Dát is wat ik zie. Ondertussen proberen we het natuurlijk toch zo aangenaam mogelijk te houden. Met elkaar, onder elkaar. Zelden individueel, want dat heeft iets bedreigends. Dan moet je nadenken, zélf doen en dat is juist wat we in de achter ons liggende twintig, dertig jaar zijn verleerd. Die kinderen. De groep, samen je werkstuk maken, erover praten. Dus praten, praten en praten we. Maar wie gaat het doen?
We eten en we drinken. We gebruiken onbarmhartig. En dus lachen we er, vooral met z’n allen, vrolijk op los. We schateren het weg, wat hierboven op ons afkomt. Europa. Ieder voor zich, zij het binnen de nieuwe zuilen, en Jean-Claude dan wel Mario voor ons allen.
Nou, dat is wel een zwart verhaal, zou u kunnen zeggen. Kwestie van interpretatie. Ik heb van mijn reis genoten. Op mijn manier.
Ton Westphal + No Nonsense ++ 