Veel mooie televisie in deze laatste weken van het jaar. Daarbij houden twee personen mij meer dan zomaar bezig. Omdat ze ergens voor staan en stonden. Hun beider gedrag zegt veel, zo niet alles, over afkomst, opvoeding en waar ‘het nest’ allemaal wel, of niet toe kan leiden. Was het al niet de Ierse schrijver William Butler Yeats, die in 1899 als volgt zijn kwetsbaarheid onder woorden bracht: “I would spread the cloths under your feet: But I, being poor, have only my dreams; I have spread my dreams under your feet; Tread softly because you tread on my dreams.”
Wees voorzichtig met de gevoelens van anderen. Is dat niet een prachtige opdracht voor 2021?
Afgelopen zondag heb ik met buitengewone belangstelling naar de documentaire van Oeke Hoogendijk gekeken op NPO 2: Mijn Rembrandt. Een hoofdrol is daarin weggelegd voor de voorlaatste Jan Six. Handelaar in kunst. Hoe kan het ook anders, in zo’n familie en met zo’n naam? Maar en passant kwam ook zijn collega Sander Bijl voorbij. Om een heel lang verhaal kort te houden: beiden zouden vier jaar geleden ‘een echte Rembrandt’ hebben ontdekt in de catalogus van zomaar een veiling van Christie’s in Londen. Enig eigen onderzoek wijst uit dat Bijl hier als eerste bij was, maar die heeft onder omstandigheden toch een heel anders klinkende naam (met bijbehorende verwachtingen) dan Six. De laatste is er in tegenstelling tot het herenakkoord met Bijl, in zijn eentje met de buit vandoor gegaan.
Dankzij Six’ nieuwe vriendin, heeft hij ook nog een met veel bombarie gepresenteerd boek over “zijn” ontdekking geschreven. En ja hoor, eindelijk kon deze “regerende” Jan Six, publieke telg uit een voorname, Amsterdamse patriciërsfamilie de wereld laten zien dat hij ook zélf iets kon. Hij had een echte Rembrandt ontdekt! Hij, Jan Six, een naam die zo is verbonden met die van de schilder zelve.
Zijn vader, Jan Six X kwam ook een paar keer in beeld. Don’t say more. Ik begrijp XI, die ook nog eens net een scheiding achter de rug had. Achter de rug?
OP EXCURSIE
Nu ben ik geen kunstkenner, maar ik herinner me wel een excursie naar Boijmans van Beuningen tijdens mijn Rotterdamse schooljaren. De gids, ik heb er denk ik eerder over geschreven, vertelde honderduit. Het beste bewijs dat ze dat erg goed deed, is dat haar verhaal mij voor een belangrijk deel een halve eeuw later nog steeds helder voor de geest staat. Inspiratie. Zo gaat dat. En wat ik me met name daarvan herinner is, dat ze met voorbeelden omkleed vertelde dat de menselijke hand misschien wel de moeilijkste opdracht is voor een portretschilder. Kijkend naar de hand van “Portret van een jongeman”, de om psychologische redenen zelf geclaimde en zelfverklaarde ontdekking van Jan Six XI, kan dat nooit een (volledige) Rembrandt zijn. Het spijt mij, zeker voor deze Six. Het zogenaamde meesterwerk zou dan ook nog steeds te koop staan. Om meerdere redenen beschouw ik dat als terecht. Maar wel zielig voor Jan Six XI. Ik schrijf dat met compassie op.
Ischa Meijer had een dochter. Jessica Meijer, midden dertiger, is gevestigd als zelfstandig psycholoog. Heeft geworsteld met boulimia en ook al een scheiding achter de rug. Achter de rug? Gevraagd naar wat zij vindt van de tv-serie waarin haar vader de hoofdrol opeist, blijkt dat zij zichzelf mist bij diens begrafenis. Ze was er wel, in het echt, maar niemand speelt háár in die serie. Als kind niet-gezien, en nu nog altijd helemaal vergeten.
Ter afsluiting. Mensen zijn mensen, maar natuurlijk is iedereen uniek. Zoek de verschillen. Het leven bestaat uit verhalen. Als je die zelf nooit hebt gehoord, gelezen of hebt meegemaakt, mis je al snel kleur, persoonlijkheid en karakter. Jan, Ischa en ook Jessica hebben heel veel kleur, hoe gemankeerd ze ook zijn. Daar tegenover staat het grauwe grijs. De spreekwoordelijke grijze muis, wie heeft hem of haar nooit voorbij zien komen, of horen praten? Niet interessant en niks aan.
Ik wens iedereen een kleurrijk 2021. Leer van, en luister en kijk naar de verhalen en menselijke voorbeelden die ook in het nieuwe jaar weer talrijk zullen zijn. Ga voorbij aan dat massale grijs.
Ton Westphal + No Nonsense ++ 