Vladimir Poetin zou toch niet binnenvallen? Zo vroeg ik vooral aan mijzelf. Na alle consternatie van het moment, doet hij dat ook niet echt. Hij materialiseert alleen maar de al sinds 2014 bestaande situatie, dat twee stukjes land in het oosten van Oekraïne zich volledig op Rusland richten en verder niks te maken willen hebben met hun officiële regering in Kiev, die daar in de Donbass allang niet meer de nationale autoriteit is. Je zou bijna zeggen: niks aan de hand.
Rond de afgelopen feestdagen zei ik tijdens een gezellig etentje met een paar bevriende mensen, de gekleurde lichtjes van een prachtig gedecoreerde kerstboom op de achtergrond, dat ik soms iets van jaloezie voelde richting de Russen. Zíj hebben een leider die zegt wat hij doet, iemand die opkomt voor volk en vaderland en verder iedereen de baas is. Dat geeft rust en vertrouwen. Een president om trots op te zijn. Nee, ik was niet aangeschoten door een aperitief en ook niet door de mooie wijnen die deze rijke tafel sierden. Maar ik wilde even prikken, en dit keer dus niet alleen met een vork in mijn gerecht. Milia had gelijk als zij soms in meer of mindere mate afkeurend opmerkte “dat het bij jou altijd ergens over moet gaan!”.
Een goede vriendin die qua directheid en het spuien van een mening meer dan eens mijn meester is – we moeten er beiden regelmatig smakelijk om lachen – , blafte bijna onmiddellijk terug dat zij niet kon begrijpen dat ik zoiets kon zeggen over een dictator. Hoe kun je trots zijn, Ton, op iemand die vooral zichzelf en vervolgens zijn nomenklatoera verrijkt, ten koste van de gewone mensen in dat enorme rijk? Waar zoveel burgers niet alleen letterlijk en figuurlijk in de kou, maar ook in armoede leven! Daar had ik even niet van terug. Maar het gaf me wel de gelegenheid om uit te leggen wat ik bedoelde. Wij in het westen zitten opgescheept met hele zwakke politici, waarvan ik me oprecht afvraag of die wél voor hun kiezers opkomen. Zijn die dan zo opofferingsbereid, en niet slechts uit op eigen gewin? Dat kleeft nu eenmaal aan politici. En dat geconstateerd hebbende, in het westen zijn ze dom en oppervlakkig. Het zullen maar je vertegenwoordigers zijn, niet alleen nationaal maar ook op het wereldtoneel. Dan wordt trots schaamte en heb ik liever iemand die er toe doet. Die het snapt. Een winnaar.
Zou dat die “roep om een sterke man” zijn? Dan kunnen we in het hele “vrije westen” nog lang roepen en schreeuwen, er komt toch niemand doorheen. Maar in Rusland, en China, hebben ze ‘m al. Zoiets dus. Een rechtlijnige leider, veel slimmer dan zijn of haar opponenten en daardoor in staat om beleid uit te voeren. Ik zou het ook wel eens leuk vinden om voor iemand te kunnen stemmen – en aansluitend achter iemand te kunnen gaan staan – , die krachtig genoeg is om zijn of haar beleid onder alle omstandigheden overeind te houden. Stevige knieën en een rechte rug. Poetin als rolmodel. Soms moet je extra chargeren om je gedachten over de bühne te krijgen. Ze begreep mij niet alleen, ze was het ook nog met me eens. Maar toen kwam het toetje al op tafel.
Poetin doet wat hij zegt. Dat is steun geven aan de etnische Russen in de Donbass, een fraai etiket voor niets minder dan explosief machtsvertoon. In 2018 heb ik dat deel van zijn agenda hier al ‘Een groot Rusland’ genoemd. Het oude rijk in oude glorie herstellen. Een vernederende gang van de geschiedenis rechtzetten. Jezelf opwerpen als (geo-)politieke corrector.
Alle heisa in Oekraïne is niet nieuw. Zelfverklaarde republieken, een annexatie. Aan de oostgrens van Moldavië, vol in Europa, bestaat al sinds 1990 de zelfverklaarde republiek Transnistrië, met als hoofdstad Tiraspol. Het drijft op roebels, ze spreken Russisch en Poetin is hun man. Het is de thuishaven van FC Sheriff, een net zo bijzondere voetbalploeg die dit seizoen zomaar Real Madrid in de Champions League heeft verslagen. Het hele “land” is kleiner dan twee keer onze provincie Limburg. Gewoon meespelen binnen de regels van de Europese voetbalbond, en dus uitkomend voor Moldavië. Want Transnistrië bestaat officieel niet. Hetzelfde geldt voor Shakhtar Donetsk. Niks uitsluiten. Gewoon meedoen, alsof er niets aan de hand is. Oogjes dicht en snaveltjes toe. Het lijken de Olympische Spelen wel.
Daarnaast heeft Poetin in 2008 Zuid-Ossetië en Abchazië de facto ingelijfd. Dan hebben we het over Georgië, net zo zelfstandig en autonoom – zelfstandig en autonoom? – als Oekraïne. Veertien jaar geleden. Halverwege dus de Krim en nu de erkenning van de “zelfstandige republiek” Donetsk en de “zelfstandige republiek” Loehansk. Het oude Russische Keizerrijk heeft trouwens 28 keer 7 jaar bestaan, van 1721 tot 1917. Dus het werd wel weer tijd voor Poetin, die meer van de geschiedenis begrijpt dan Joe Biden, Ursula von der Leyen, Charles Michel, Olaf Scholz, Jens Stoltenberg en – vooruit – Wopke Hoekstra bij elkaar. Die roepen slechts ach en wee, ze dreigen en ze verfoeien. Ze keuren af en ze ze verwerpen. Dat deden ze (hun net zo eenvoudige voorgangers) toen, dat doen ze nu. Woorden, maar Poetin is van de daden. Een missie. Dat gold in 2008, in 2014 en nu dus weer in 2022. Hij heeft geleerd van zijn fout om de Baltische staten in de westerse invloedssfeer te laten vallen, inclusief het lidmaatschap van de NAVO. Dat overkomt hem niet opnieuw. Hìj leert dus wel, en dat maakt alle verschil. Maar wat is dat NAVO-lidmaatschap nu echt waard? Wat zou er gebeuren als hij een nieuwere versie van de tanks die nu door Donetsk rollen, straks inzet in Riga? Is 2029 iets? Dan is hij nog altijd drie jaar jonger dan Biden nu. Moet kunnen.
(Ter voorkoming van misverstanden. Om te weten hoe ik echt denk over deze dictator – ik ben het dus eens met mijn hierboven geciteerde vriendin – , lees je dit stukje uit 2013.)
Ton Westphal + No Nonsense ++ 